A ja uparcie wracam do kwestii angielskich przedimków w tłumaczeniu i opozycji określone-nieokreślone, którą uważam za jeden z najtrudniejszych problemów w dziedzinie tłumaczeń języka prawniczego.
Tym razem nawiązuję do powszechnego w polskim języku prawniczym sformułowania „postanowienia umowy” jako de facto metonimii samej „umowy”. Słyszałem, że pisanie po prawniczemu „zgodnie z postanowieniami umowy”, zamiast pisania po ludzku „zgodnie z umową”, jest ponoć uzasadnione ścisłością żargonu. Niezależnie od mojego osobistego poglądu na to zagadnienie, nie jest ono teraz w centrum naszego zainteresowania. Natomiast jako tłumaczy interesuje nas problem przedimkowy, jaki połączenie „postanowienia umowy” sprawia w tłumaczeniach na angielski.
Gdyby polscy prawnicy stosowali proste sformułowanie „zgodnie z umową”, nie byłoby problemu. Tłumaczylibyśmy np. in accordance with the contract i już. Ale te „postanowienia” nieźle tu mieszają.
Oto zdanie z życia tłumacza wzięte:
„Strony postanawiają zmienić postanowienia wiążącej ich umowy ubezpieczenia na życie.”
Przykładowe tłumaczenie: The parties resolve/agree/decide to amend … provisions of their life insurance contract.
No właśnie, co wstawić w miejsce trzykropka? Wstawienie the sugeruje, że może chodzi o wszystkie postanowienia lub o postanowienia jako całość (sensu largo, czyli – jakbyśmy powiedzieli – „całokształt”). Jednak, co interesujące, z całości tekstu wynika, że zmienili tylko dwa czy trzy postanowienia spośród ponad dwudziestu.
Ja twierdzę, że nie należy tu używać przedimka określonego, a zamiast niego należy wstawić słowo … certain. Tak, wiem, tego słowa nie ma w polskim oryginale. Ale moim zdaniem jest ono właśnie ‘angielskim’ wyjściem z opisanego dylematu, tzn. dylematu „wszystkie – nie wszystkie?”. Każdy, kto tłumaczył niejedną anglosaską umowę dobrze to słowo zna, gdyż jest ono całkiem częste w języku aktów prawnych czy umów.
Przykłady (pierwsze z brzegu):
- XX wishes to enter into a Group Policy with the Policyholder and to allow the Policyholder to join certain individuals (Subscribers) to that Group Policy by issuing further Certificates of Insurance to Subscribers.
- XX is subject to certain laws, regulations, resolutions and trade and economic sanctions of the United Kingdom, European Union, the member states of the European Union, the United Nations, and the United States of America which may prohibit it from providing its services.
- Provider acknowledges that Privacy Laws include certain security breach notification statutes and/or regulations obligating owners and licensees of XX to provide notice of unauthorized access to or use of such information.
- All the Facilities are operated in connection with and through the use of various trademarks, tradenames and service marks consisting of or containing the words “XXX,” “YYYY,” and/or certain related words, letters, symbols and other identifying features (all of which are hereafter collectively referred to as the “Proprietary Marks”), and in connection with certain designs of signs and buildings, logos and copyrighted materials (all of which are hereafter collectively referred to as the “Indicia”).
- Subfranchisee acknowledges that it is essential to the maintenance of the high standards which the public has come to expect of authorized Facilities, and to the preservation of the integrity of the the Proprietary Marks, Indicia and goodwill, that Subfranchisee adhere to certain uniform standards, procedures and policies hereafter described.
Z tego powodu nasze przykładowe zdanie:
„Strony postanawiają zmienić postanowienia wiążącej ich umowy ubezpieczenia na życie”
przetłumaczyłbym z użyciem certain, np. tak:
The parties agree to amend certain provisions of their life insurance contract.
I to pomimo że słowa o takiej treści w tym zdaniu nie ma.
Jak już pisałem wcześniej w tym blogu (zob. wpis pt. „Imiesłów w funkcji przedimka określonego w języku polskim, albo czy należy tłumaczyć każde słowo” z kwietnia 2020 r.), czasem w tłumaczeniu na angielski można lub nawet trzeba jakieś słowo pominąć. Ale, co widać wyżej, czasem też wypada jakieś dodać.
Warto zapamiętać (gramatyka):
W tłumaczeniach prawniczych na angielski przydaje się słowo certain, zwłaszcza jako sposób na uniknięcie problemu przedimka.