Tłumaczenie tekstów prawnych i prawniczych – angielski i polski

Blog Adama Karpińskiego

Menu
  • O tym blogu
  • O autorze
Menu

Kodeks cywilny stanu Luizjana, czyli korzystanie ze źródeł

Posted on 11 maja 20203 września 2020 by Adam Karpiński

Tłumacze prawniczy zderzają się z odmiennością systemu prawnego common law. Dlatego z radością witają wszystkie – nieliczne, przyznajmy – źródła tradycji cywilistycznej, które można uznać za rodzime dla języka angielskiego. Pamiętam tę radość, gdy w ręce po raz pierwszy wpadł mi, drukowany jeszcze, Kodeks cywilny stanu Luizjana, wydanie z 1998 r. z komentarzem (Louisiana Civil Code, 1998 Edition). Czytałem go do poduszki i cieszyłem się jak dziecko, ile to terminów prawnych wreszcie będzie można przetłumaczyć na angielski wprost.

Ale żeby to było takie proste … . Choć kodeks cywilny Luizjany jest jak najbardziej źródłem rodzimym w języku angielskim, to jednak wcale nie oznacza, że terminy zeń wzięte są stosowane, a nawet zrozumiałe, w anglosaskim czy międzynarodowym obrocie prawnym. Z mojego doświadczenia wynika, że, niestety, jest wręcz przeciwnie – sformułowania te są stosowane bardzo rzadko, jeśli w ogóle. Dlatego zalecałbym ostrożność.

Moim zdaniem, jeśli istnieje porównywalne sformułowanie z tradycji anglosaskiej, to terminów z Luizjany nie warto niewolniczo się trzymać. Poniżej przykłady tego rodzaju wyborów terminologicznych:

Kodeks cywilny Luizjany Tradycja anglosaska Prawo polskie
servitude easement służebność
obligor debtor dłużnik
obligee creditor wierzyciel
fruits proceeds / income pożytki
resolutory condition condition subsequent warunek rozwiązujący
suspensive condition condition precedent warunek zawieszający
corporeal tangible materialny
incorporeal intangible niematerialny
inscription (of mortgage) recordation wpis (hipoteki)
dissolution (of contract) rescission odstąpienie (od umowy)
prescription (of claims) limitation przedawnienie (roszczeń)

 

Są też przykłady na granicy, gdzie sam bym się wahał:

Kodeks cywilny Luizjany Tradycja anglosaska Prawo polskie
thing tangible property rzecz
immovables real property nieruchomości
movables personal property ruchomości
ownership title własność (prawo własności)

Niektóre z louizjańskich terminów to fałszywa pomoc. Przykładowo, dissolution to nie rozwiązanie umowy, lecz odstąpienie od niej, choć przecież źródłosłów aż krzyczy za „rozwiązaniem”. Inne są w autorytatywnych źródłach oddawane za pomocą terminów anglosaskich, a nie louizjańskich, jak np. „rzecz”, która figuruje w polskich tłumaczeniach komentarzy podatkowych OECD jako przekład terminu tangible property.

Są też terminy louizjańskie, które nie mają stricte rzecz biorąc odpowiednika w tradycji anglosaskiej, ale są odpowiednikami doskonałymi terminów polskich. Przykładem niech będzie patrimony na „majątek”. No właśnie … Co z tego, że to odpowiednik doskonały, skoro brzmi obco lub jest zawężony do konotacji kościelnych czy łacińskich (patrimonium). A już co zrobić z tłumaczeniem takich terminów, jak „prawo majątkowe”? Chyba nie przetłumaczymy tego jako patrimonious right 🙂 ? Zresztą ja do dziś nie wiem, jak termin prawny „majątek” dobrze tłumaczyć, zwłaszcza w wersji przymiotnikowej „majątkowy”.

Innym przykładem tego rodzaju wyzwań tłumaczeniowych jest, wcale nieoczywiste, tłumaczenie słowa „sprawa” w sensie kwestii do rozwiązania przed sądem, np. sprawa cywilna, karna, rozwodowa. Co z tego, że w dawnej polszczyźnie ten prawniczy termin pochodził od łacińskiego actio. Czy to oznacza, że mamy teraz porzucić tłumaczenie go przez matter lub case i stosować wyłącznie przekład action? Oczywiście, że nie. Zwłaszcza mając na uwadze to, jak jest tłumaczony i w autorytatywnych źródłach wielojęzycznych (np. w przyjętej do prawa europejskiego konwencji Brussels Convention on jurisdiction and the enforcement of judgments in civil and commercial matters), i w bieżącej działalności prawniczej, i w wielu innych dziedzinach. Z drugiej strony, ta etymologia daje nam do myślenia i pozwala dynamicznie podchodzić do tłumaczeń takich terminów, jak civil action. W niektórych sytuacjach wyobrażam sobie tłumaczenie go przez „sprawa cywilna”, w innych przez „powództwo”, czy nawet „postępowanie cywilne”.

 Warto zapamiętać (korzystanie ze źródeł):
Nie zawsze anglojęzyczne źródła pochodzące z tradycji cywilistycznej będą dawały przekłady terminologiczne, które warto stosować.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany.

Co tu znajdziesz?

Blog o tłumaczeniu angielskiego języka prawniczego prowadzony przez specjalistycznego tłumacza z ponad 20-letnim stażem. Więcej o autorze oraz o tym blogu przeczytasz w stosownych zakładkach menu.

Uwaga redakcyjna: kliknięcie w tytuł bloga powoduje wyświetlenie strony tytułowej (landing page).

Zachęcam do korzystania z wyszukiwarki oraz listy kategorii poniżej.

Zapraszam!
Adam Karpiński

Kategorie

Archiwum bloga

©2021 Tłumaczenie tekstów prawnych i prawniczych – angielski i polski | WordPress Theme by Superbthemes.com