W jednym z poprzednich wpisów („Zaczynanie zdania od With się opłaca”) proponowałem stosowanie konstrukcji zdaniowej With … jako przydatnego narzędzia pomagającego nam rozwiązać szereg problemów tłumaczeniowych. Dziś o podobnym mechanizmie, który wykorzystuje słowo what. Chodzi mi o grupę nominalną zaznaczoną w poniższych przykładach:
- What made her angry was his constant bickering.
- The army began what later came to be known as the largest military operation of the time.
Przy tłumaczeniach z polskiego na angielski ta konstrukcja może być przydatna szczególnie wówczas, gdy mamy do czynienia z długimi zdaniami, których dobry przekład wymaga przestawienia szyku zdania – częste zjawisko w języku prawniczym.
Jako przykład podam fragmenty pewnego orzeczenia polskiego sądu okręgowego i jego tłumaczenie, które miałem okazję obejrzeć. Ponieważ skupiam się wyłącznie na problemach do rozwiązania przy pomocy omawianej konstrukcji, nie będę w ogóle rozważał innych aspektów tego tłumaczenia ani jego poprawności – po prostu potraktujmy je jako tło.
- W preambule do niego [aneksu] wskazano, iż aneks zawarto w celu uszczegółowienia zasad współpracy między stronami, z uwagi na niemożliwe do przewidzenia w momencie zawierania umowy, a bardzo znaczące wydłużenie okresu przygotowawczego do realizacji Projektu oraz zwiększenia zakresu rzeczowego realizowanego zadania.
Zastane tłumaczenie:
„Its preamble indicates that the annex was concluded in order to specify the rules of cooperation between the parties, due to the impossible to foresee at the time of concluding the contract very significant extension of the preparatory period for the implementation of the Project, and increasing the material scope of the task that was performed.”
Nasza konstrukcja może pomóc nawet bez wywracania tekstu do góry nogami, choćby tak:
„Its preamble indicates that the annex was concluded in order to specify the rules of cooperation between the parties, due to what was a very significant extension, impossible to foresee at the time of concluding the contract, of the preparatory period for the implementation of the Project, and due to increased substantive scope of the task that was being performed.”
Podczas gdy powyżej konstrukcja z what była może przydatna ale pewnie niekonieczna, w poniższym przykładzie z tego samego orzeczenia stanowi ona pomoc wprost niezbędną.
- Sąd skonkludował, że rozstrzygnięcia wymagała kwestia ważności aneksu do umowy nr (…) oraz kwestia dotycząca ustalenia, czy zostały spełnione przesłanki do żądania przez powódkę wynagrodzenia w kwocie dochodzonej pozwem.
Zastane tłumaczenie:
„The Court concluded that the issue of validity of the annex to the contract No. (…) and the issue of determining whether the conditions for the claimant to claim remuneration in the amount claimed had been met had to be resolved.”
Jak widać, w tym tłumaczeniu, jak zresztą w wielu innych, problem sprawia potrzeba zupełnego przestawienia szyku zdania po angielsku. Bez jego przestawienia tłumacz wpadł w pułapkę z szykiem podmiot-orzeczenie-dopełnienie (SVO). A nasza konstrukcja nadaje się idealnie do tego, by tej pułapki uniknąć:
„The Court concluded that what required resolution was the issue of validity of the annex to contract no. (…) and the issue of determining whether the conditions for the claimant to claim remuneration in the amount claimed had been met.”
Dzięki zaprezentowanemu sposobowi można to zdanie dalej wydłużać bez większego kłopotu, zachowując poprawny szyk.
Warto zapamiętać (składnia):
Warto stosować konstrukcję nominalną what … [verb] …