Podatki: przychód a dochód

W podatkach to rozróżnienie jest podstawowe. Wydawać by się mogło, że tak jest na całym świecie, ale wcale nie. Moim zdaniem nie ma w obszarze anglosaskim jednolitego słownictwa na „przychód” i „dochód” w sensie podatkowym.

Ale zacznijmy od strony polskiej. Co ważne, oba terminy funkcjonują u nas w podatku dochodowym zarówno od osób prawnych (CIT), jak i od osób fizycznych (PIT). Mówiąc obrazowo, przychód to są wpływy, ale przecież ponosimy koszty, żeby te wpływy osiągnąć, więc dla sprawiedliwości odejmujemy te koszty od wpływów, otrzymując dochód. I w polskim systemie to właśnie dochód jest opodatkowany, tak dochód firm, jak i osób fizycznych.

Od strony anglosaskiej rzecz nie jest oczywista. Po pierwsze, podatek CIT nazywa się często de facto podatkiem od osób prawnych (corporation tax), a wówczas income tax pozostaje na dobrą sprawę podatkiem od osób fizycznych (personal tax). Po drugie, w przypadku corporation tax opodatkowane są taxable profits . Po trzecie, mamy całe multum innych sformułowań podatkowych, które mogą oznaczać przychód lub dochód, zależnie od sytuacji (income, gains, earnings itp.).

Jedną z propozycji tłumaczenia naszych terminów na angielski jest revenue jako przychód i income jako dochód. Mocną jej stroną jest to, że revenue znaczy przychód także w sensie rachunkowym, dokładnie tak, jak u nas.

Natomiast słabych stron jest kilka. Po pierwsze, revenue po angielsku kojarzy się, owszem z rachunkowością, ale w kontekstach podatkowych ma znaczenie raczej określające wpływy do budżetu państwa. Dlatego amerykańska Internal Revenue Service to de facto służba zajmująca się ściąganiem wpływów do skarbu federalnego. I tu od razu dochodzimy do ważnego rozróżnienia: co z tego, że revenue  na „przychód” działa w kontekście podatkowym i rachunkowym, kiedy nie działa w kontekście finansów publicznych. W tym kontekście revenue to … „dochody” (budżetowe), natomiast polskie „przychody” budżetowe to zupełnie inna para kaloszy (której tłumaczenia, nota bene, jeszcze nie znalazłem), ale na pewno nie należy ich tłumaczyć przez samo revenue. Natomiast z użyciem słowa revenue należy tłumaczyć sformułowania takie, jak „dochody publiczne”, „dochody budżetu” itp. I, wreszcie, moim zdaniem revenue w kontekstach podatkowych jako „przychód” po prostu nie występuje.

A co występuje jako odpowiednik (mniej więcej) naszego przychodu? Ano różnie, w zależności od systemu i kraju. Mamy więc gross income, taxable income, income, gross receipts, (gross) earnings, itp.

Podobnie jest z tym, co u nas nazwalibyśmy dochodem. Może widnieć np. jako ordinary business income, income chargeable, net taxable earnings, net taxable income, itp.

Jak widać z przykładowego wyliczenia różnych sformułowań powyżej, nie ma ścisłego rozróżnienia morfologicznego między dochodem i przychodem, tak jak w polskim. Zatem ja nie używam revenue na przychód. Wolę użyć czegoś z income. I tak doszedłem do wniosku, że będę pisał po prostu gross income na przychód i net income na dochód.

To rozróżnienie jasno obrazuje, o które „piętro” rachunku podatkowego nam chodzi, a przy tym, jak mniemam, brzmi naturalnie. Co więcej, często pisze się dochód czy przychód, kiedy i tak to rozróżnienie nie jest istotne, bo np. autor skupia się na jakimś innym problemie podatkowym. Wówczas samo income pozwala na zachowanie naturalnego rytmu zdania, bez dokładania sztucznego w tym kontekście słowa revenue, które może nawet być mylące lub zgrzytliwe.

Poniżej przykładowe, robocze tłumaczenie fragmentu naszej ustawy o CIT (art. 7 ust. 1 i 2), w którym używam słów income, gross income i net income w powyższy sposób.

„1. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
2. Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.” 

1. Income tax shall apply to net income which is the sum total of net income from capital gains and net income from other sources of income. In cases mentioned in Articles 21, 22 and 24b, the tax applies to gross income.
2. Subject to Articles 11c, 11i, 24a, 24b, 24d & 24f, net income from a source of income is the amount by which the total gross income from that source exceeds the related deductible costs in a tax year. If the deductible costs exceed the total gross income, the difference is a loss from that source of income.

 Warto zapamiętać (podatki):
przychód – gross income
dochód – net income