W grudniu 2019 r. opublikowałem w tym blogu artykulik o tłumaczeniu terminów „prawo autorskie”, „autorskie prawa majątkowe”, „autorskie prawa osobiste” itp. Dziś kilka słów o tłumaczeniu tych ostatnich.
Jak już pisałem, „autorskie prawa osobiste” przekładam jako author’s economic rights, economic rights of authors lub podobnie. Nie jest to w angielszczyźnie zwrot tak utarty, jak copyright, bo też i sama idea praw osobistych twórców jest w ichnich systemach prawnych pewnym novum.
Praw osobistych twórcy jest kilka. Zajmijmy się nimi teraz.
1. Mamy prawo do autorstwa utworu. I nie stosuje się tu wcale słowa authorship. Otóż prawo do autorstwa nazywa się … paternity right. Jego elementem jest prawo do oznaczenia utworu swoim imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem albo udostępnienia go anonimowo. To z kolei można przetłumaczyć jako right of attribution, które to sformułowanie znajduje swój odpowiednik w obowiązku wymienienia autora dzieła, tzn. duty to give attribution. Moim zdaniem, w ogólnych kontekstach, right of attribution może być stosowane wymiennie z right of paternity.
2. Kolejne prawo osobiste to prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu publiczności. Po angielsku to right of divulgation. Ale, uwaga!, samo „udostępniać” w tekstach prawnoautorskich tłumaczy się przez make available.
Wspomnę tutaj o terminie first sale. Choć może się wydawać dobrym tłumaczeniem w kontekście „pierwszego udostępnienia”, odradzam jego stosowanie w tym kontekście, gdyż jest to tradycyjna doktryna prawa amerykańskiego, a ponadto dotyczy obrotu utworem (a nie jego udostępniania w ogóle) i kwestii tzw. wyczerpania prawa.
3. Nie można nie wspomnieć o prawie do integralności utworu (nienaruszalności formy i treści). Tu już nie ma niespodzianek, bo po angielsku mowa o right of artistic integrity (czasem też right to object to derogatory treatment).
4. Jest jeszcze prawo do tzw. nadzoru autorskiego, czyli nadzoru na sposobem wykorzystania utworu. Tu niestety brak odpowiedników w krajach anglosaskich, bo – o ile się orientuję – to nasz, polski wkład do prawa autorskiego. Ja tłumaczę z użyciem słowa supervision, ale przyznaję, że to nie jest jakiś głębszy wybór.
Warto zapamiętać (prawo autorskie):
prawo do autorstwa – paternity right (right of attribution)
prawo do integralności utworu (nienaruszalności formy i treści) – right of (artistic) integrity
prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności – right of divulgation
udostępnienie (utworu) – making available