Przy tłumaczeniach prawniczych z polskiego na angielski musimy często radzić sobie z długimi wyrażeniami ze sporą liczbą imiesłowów i zdaniami złożonymi ze słowem „który”. Zdarza się to zwykle w definicjach ustawowych. Oto przykład z jednej z ustaw podatkowych:
„Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…)
zorganizowanej części przedsiębiorstwa – oznacza to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania;”
Język polski nadaje się do tego rodzaju wygibasów składniowych, ale angielski raczej nie. Jak więc sobie z tym poradzić? Widać czasem tłumaczenia wprost przy użyciu imiesłowów, jak w oryginale.
Przykład (jak zwykle, nie skupiamy się na terminologii):
a branch of activity – means a collection of tangible and intangible elements organisationally and financially separated within an existing going-concern business, including liabilities, which is intended for carrying on certain business tasks, and which at the same time is capable of operating as an independent undertaking autonomously carrying on such business tasks.
Już na pierwszy rzut oka widać, że takie tłumaczenie jest nieścisłe, bo wprowadza trudności w ustaleniu, co do czego się odnosi. Czy oba which odnoszą się do collection, czy może business? A co jest separated: collection czy elements? Że już nie wspomnę o tych nieszczęsnych liabilities, które “dyndają” sobie na końcu elementu składniowego i nie wiadomo, czy to ma być część przedsiębiorstwa, czy zespołu.W polskim sprawę załatwia rodzaj gramatyczny i końcówki, ale tego w angielskim nie ma.
Niekiedy też tłumaczy się z użyciem which/that, jak w tym przykładzie:
a branch of activity – means a collection of tangible and intangible elements, including liabilities, that is organisationally and financially separated within an existing going-concern business, which is intended for carrying on certain business tasks, which at the same time is capable of operating as an independent undertaking autonomously carrying on such business tasks.
Ten sposób wprowadza jeszcze więcej zamieszania referencyjnego.
Ja proponuję dwa proste zabiegi, oba z użyciem konstrukcji i słów w oryginale nieistniejących. Uważam, że dzięki nim panuje jasność, co z czym połączyć.
1) Zastosowanie wyliczenia ze spójnikiem and
a branch of activity – means a collection of tangible and intangible elements, including liabilities, which is organisationally and financially separated within an existing going-concern business and is intended for carrying on certain business tasks, and at the same time is capable of operating as an independent undertaking autonomously carrying on such business tasks
2) Zastosowanie zdania warunkowego z if
a branch of activity – means a collection of tangible and intangible elements, including liabilities, which is organisationally and financially separated within an existing going-concern business and is intended for carrying on certain business tasks, if it is at the same time capable of operating as an independent undertaking autonomously carrying on such business tasks.
Ten drugi sposób jest szczególnie przydatny, gdy nie da się łatwo zrobić „wyliczanki”, o której mowa w pkt. 1) powyżej, lub gdy mielibyśmy duże nagromadzenie zdań względnych ze słowem which/that.
Natomiast w tym pierwszym rozwiązaniu można jeszcze zastosować konstrukcję z while:
a branch of activity – means a collection of tangible and intangible elements, including liabilities, which is organisationally and financially distinct within an existing going-concern business and is intended for carrying on certain business tasks, while at the same time being capable of operating as an independent undertaking autonomously carrying on such business tasks.
Warto zapamiętać (składnia):
Z długimi polskimi wyrażeniami, w których nagromadzono dużo imiesłowów lub zdań podrzędnych ze słowem „który” itp. można sobie czasem łatwiej poradzić, stosując zdanie warunkowe z if lub „wyliczankę” ze słowem and.