Mam wrażenie, że skupiając się na terminologii czy znaczeniach, zapominamy niekiedy jako tłumacze, jak ważny jest szyk zdania w połączeniu z (a jakże by inaczej!) przedimkami.
Szyk i pozycja wyrazów w zdaniu wyglądają inaczej po polsku i angielsku, i czasem trzeba w tłumaczeniu coś dodać (np. dodatkową jednostkę semantyczną), żeby odpowiednio oddać to, co w języku źródłowym oddane jest za pomocą samej składni lub jednostek gramatycznych, jak przedimki.
Żeby nie być gołosłownym, podaję poniżej przykład prawdziwego tłumaczenia, z którym się zetknąłem:
Oryginał:
IFRS 2 (amendments) Classification and Measurement of Share-based Payment Transactions
The Group and Company has adopted the amendments to IFRS 2 for the first time in the current year.
Tłumaczenie:
MSSF 2 (zmiany) Klasyfikacja i wycena płatności w formie akcji
Grupa oraz Spółka w roku bieżącym po raz pierwszy przyjęły zmiany MSSF 2.
[Uboczne wyjaśnienie: IFRS – International Financial Reporting Standards = MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej]
Moim zdaniem to tłumaczenie jest błędne, gdyż sugeruje, że w bieżącym roku po raz pierwszy przyjęto w ogóle jakiekolwiek zmiany do MSSF 2 (czyli jakoby wcześniej ich nie przyjmowano). A faktycznie chodzi o to, że wydano dokument ze zmianami do MSSF 2, który jest zatytułowany Classification and Measurement of Share-based Payment Transactions, i to te konkretne zmiany (z tego dokumentu) zostały przyjęte przez spółkę i grupę po raz pierwszy do stosowania w bieżącym roku. Wersja angielska nie rozstrzyga, czy spółka i grupa przyjmowała już do stosowania inne zmiany do MSSF 2 wcześniej, zatem tłumaczenie też tego nie powinno rozstrzygać.
Zauważmy, że problem z polskim tłumaczeniem wynika m.in. z szyku zdania, który w polszczyźnie determinuje opozycję temat-remat, czyli co jest informacją nową, a co zastaną (pochodzącą z kontekstu, np. z wcześniejszego tekstu). Twierdzę, że to zdanie byłoby bliższe oryginałowi, gdyby zmienić szyk jak niżej.
Tłumaczenie poprawione 1:
MSSF 2 (zmiany) Klasyfikacja i wycena płatności w formie akcji
Zmiany do MSSF 2 Grupa oraz Spółka przyjęły po raz pierwszy w roku bieżącym.
Dla potrzeb stylistyki i precyzji zmieniłbym jeszcze stronę na bierną i wprowadził odnośnik w miejsce angielskiego the.
Tłumaczenie poprawione 2:
MSSF 2 (zmiany) Klasyfikacja i wycena płatności w formie akcji
Powyższe zmiany do MSSF 2 zostały przez Grupę oraz Spółkę przyjęte po raz pierwszy w roku bieżącym.
Warto zapamiętać (składnia):
Szyk zdania to też ważna rzecz, a źle skonstruowany szyk czasem może wypaczyć sens tłumaczonej wypowiedzi.
Fajny temat.
Zastanawiam się nad sformułowaniem “Zmiany do” .
W Nowym słowniku poprawnej znajduję ‘zmiana na, zmiana czegoś, zmiana w czymś, zmiana na coś – ale ‘zmiany do’ nie widzę.
Czy to nie aby anglicyzm? A może mój słownik za stary? (1999)
Tak, zgadzam się, to brzydkie sformułowanie. Ale tak już piszą nasi doradcy. O tym można by całą książkę napisać. Zresztą w tym wypadku skupiałem się na jednej kwestii, choć w zdaniu mamy nie tylko problem “zmiany do”, ale jeszcze problem “przyjęcia po raz pierwszy”, czyli nieszczęśliwego sformułowania w źródle anglojęzycznym (adopt for the first time, first-time adoption, first-time adopters), które brzmi jednako nieszczęśliwie u nas (ile razy niby miałyby te zmiany być przyjmowane?).